Ród Falkiewiczów
mimo iż cytowany i przytaczany przez niektóre herbarze nie
doczekał się monografii na swój temat. Większość wzmianek
w herbarzach nie podaje nawet herbu jakim się ta rodzina w
przeszłości pieczętowała.
Wymienieni w herbarzach Falkiewicze są oczywiście rodem szlacheckim ale źródła wymieniają też rodziny mieszczańskie i chłopskie o tym nazwisku. Czy jest to pauperyzacja niektórych gałęzi rodu, czy też mamy do czynienia z kilkoma rodami o różnym statusie społecznym - trudno na tym etapie powiedzieć.
Nazwisko to powstało na wschodzie Polski najprawdopodobniej na
Podlasiu. Taką pisownię przyjęła w XV-XVI wieku rodzina Falków lub Chwalków - etymolodzy zajmujący się nazwiskami kojarzą to nazwisko z imieniem Chwalimir, Chwalisław lub po prostu ze słowami chwalić, chwała.
Nie jest to jedyne nazwisko jakie przyjęli potomkowie tego rodu. Są
gałęzie, których nazwisko przetrwało w formie Falkowicz.
Stąd niektórzy autorzy herbarzy opisując tę rodzinę piszą:
Falkiewicz vel Falkowicz. Znany heraldyk Uruski wspomina Andrzeja,
dworzanina Zygmunta I Starego, któremu nadano na własność
wsie Andryjanki i Zołoćki w powiecie drohickim. Współcześnie
są to wsie Andryjanki i Żołoćki leżące niedaleko Bielska
Podlaskiego. Cytowany Andrzej winien był dostarczać ośmiu
zbrojnych na potrzeby wojenne. Potomkowie tego rodu pełnili m.in.
funkcje podstarostów bielskich i starostów drohickich.
O Podlaskich korzeniach świadczą również dokumenty
odnoszące się do historii podlaskiego miasta Kleszczele. Otóż
z dokumentów rewizji i pomiaru miasta sporządzonych przez
komornika Pełchowskiego w roku 1784 wynika, że Falkiewicze
należeli do jednych z najbardziej rozrodzonych rodzin w
Kleszczelach, posiadających w tym mieście sporo połaci ziemi.
Rodziny o tym nazwisku do dziś zamieszkują to miasto. Jednak w źródle tym rodzina ta podana jest jako mieszczanie. Najbardziej znaną rodziną mieszczańską są oczywiście Falkiewiczowie (Falkowiczowie) z Warszawy, z nich Stanisław znany aptekarz, burmistrz został właścicielem kamienicy na Rynku, którą w 1643 roku gruntownie przebudował. Kamienica ta do dzis zwana Falkiewiczowską należała do jego spadkobierców do 1704 roku.
|
Kamienica Falkiewiczowska Rynek 28 |
Inną
rodzinę Falkiewiczów wspominają źródła wołyńskie
tzw. Metryka Wołynia, która odnosi się do roku 1528. Ignacego Falkiewicza wymienia
Poczet szlachty Galicyjskiej i Bukowińskiej,
jako tego, który przed sądem w Pilznie w 1784 roku udowodnił
swoje szlachectwo. Innego Falkiewicza - Jakuba wymienia XIX wieczny
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów
słowiańskich,
Chlebowskiego i Walewskiego. Autorzy wymieniają Jakuba jako
włościanina trzymającego w doczesnej dzierżawie Rywałd Królewski
w powiecie grudziądzkim.
Niestety żadne z cytowanych
przeze mnie źródeł nie podaje herbu jakim pieczętowała
się ta rodzina. Jest pewne źródło, które myślę powinno tu być przytoczone. Otóż archiwa
warszawskie posiadają księgi poborowe, które wspominają
Mateusza i Zygmunta Falkowiczów h. Jastrzębiec, płacących
pobór ze wsi Rachocina w powiecie płockim. Jeśli założyć, że Ci Falkowicze i cytowani przeze mnie wcześniej
Falkiewicze, posiadają wspólnych przodków, można by ostrożnie
skłaniać się do hipotezy, że Falkiewiczowie w zamierzchłych czasach posługiwali się też herbem Jastrzębiec. Ostatnio natknąłem się na opracowania, które przypisuje tej rodzinie herb Rawicz ale nikt do tej pory nie był w stanie podać mi źródła tego przypisania. Oczywiście problem z przypisaniem herbu dotyczy wielu rodzin i w większości ze względu na ubogość akt dawnych, pozostanie on raczej nierozwiązany.
Opracowanie drzewa
genealogicznego, które korzeniami sięgałoby do okresu w
którym żyły przytaczane prze ze mnie postacie (o ile w ogóle jest to możliwe), wymaga
podjęcia żmudnej pracy w kilku archiwach. Mimo, iż chętnie
bym się tą sprawą zajął na razie wykracza to poza moje możliwości.
Wracając do Falkiewiczów z Wielkopolski w zbadanych przeze mnie XIX wiecznych źródłach występują jako rodzina mieszczańska czasem włościańska.
|
Attyka z herbem (gmerkiem) Stanisława Falkiewicza |